MGBE NDỊ MGBA NA-ECHIKE

Harold W. Percival

IKPEHE III

"Anyị, ndị mmadụ"

Anyị, "ndị mmadụ," na-ekpebi ugbu a ụdị ọchịchị onye kwuo uche anyị ga-enwe n'ọdịnihu. Anyị ga-ahọrọ ịga n'ihu n'ụzọ aghụghọ nke ọchịchị onye kwuo uche ya, ka anyị ga-ewere ụzọ kwụ ọtọ nke ezi ọchịchị onye kwuo uche ya? Ime-kwere bụ ajọ ọchịchị; ọ na-atụgharị n'ọgba aghara na-eduga ná mbibi. Ụzọ kwụ ọtọ nke ezi ọchịchị onye kwuo uche ya bụ ịghọtakwu banyere onwe anyị, na ịga n'ihu n'ọkwa ọganihu na-arị elu. Ọganihu, ọ bụghị site na ọsọ nke "Azụmahịa Ukwu" n'ịzụta na ire na ịgbasawanye, ọ bụghị site na ọsọ ọsọ na-eme ego, ihe ngosi, obi ụtọ, na ịṅụbiga mmanya ókè. Ezi ụtọ a na-enwe n’ọganihu bụ mmụba n’ikike anyị nwere ịghọta ihe otú ha dị—ọ bụghị nanị ihe ndị a na-ahụ anya—na iji ndụ eme ihe nke ọma. Ịbawanye ikike maka ịdị mma na nghọta nke ndụ ga-eme ka anyị, "ndị mmadụ," dị njikere maka ọchịchị onye kwuo uche ya.

Ihe karịrị afọ iri atọ gara aga, e boro ebubo na Agha Ụwa (Agha Ụwa Mbụ) bụ “agha megide agha”; na ọ bụ "agha iji mee ka ụwa dịrị nchebe maka ọchịchị onye kwuo uche ya." Nkwa ndị dị otú ahụ efu agaghị emechu ha ihu. N'ime afọ iri atọ ahụ nke ihe ọ bụla ma e wezụga udo, mmesi obi ike nke udo na nchebe emewo ka ejighị n'aka na egwu. Ebuwo Agha Ụwa nke Abụọ na okwu ndị ahụ ka na-agbanwe agbanwe. Na n'ihe odide a, Septemba 1951, ọ bụ okwu nkịtị na Agha Ụwa nke Atọ nwere ike ịmalite nwa oge. Na ọchịchị onye kwuo uche ya nke ụwa na-ama aka ugbu a site n'aka mba ndị gbahapụrụ ọdịdị nke iwu na ikpe ziri ezi ma bụrụ ndị iyi ọha egwu na ike ọjọọ na-achị. Ọganihu site n'ọsọ na obi ụtọ na-eduga n'ịchịisi site n'ike ike. Ànyị ga-ekwe ka a tụọ anyị egwu ma na-edo onwe anyị n'okpuru ọchịchị site n'ike ike?

Agha Ụwa sitere n'ọgbọ nke obi ilu, anyaụfụ, ịbọ ọbọ na anyaukwu, bụ́ nke nọworo na-akpalite ndị bi na Europe ruo mgbe, dị ka ugwu mgbawa, ọ malitere n'agha nke 1914. Mkpebi e mesịrị nke esemokwu enweghị ike ịkwụsị agha. , ọ kwụsịrị naanị ya, n'ihi na otu ihe ahụ na-akpata ịkpọasị na ịbọ ọbọ na anyaukwu nọgidere na-esiwanye ike. Iji kwụsị agha, ndị meriri na ndị e meriri emeri aghaghị iwepụ ihe ndị na-akpata agha. Nkwekọrịta udo na Versailles abụghị nke mbụ ụdị ya; ọ bụ nsonazụ nke nkwekọrịta udo bu ụzọ na Versailles.

Enwere ike inwe agha ịkwụsị agha; ma, dị ka “ụmụnna,” a ga-amụtarịrị ma na-eme ya n’ụlọ. Naanị ndị na-emeri onwe ha nwere ike ịkwụsị agha; ndị na-emeri onwe ha naanị, nke bụ ndị na-achị onwe ha, nwere ike inwe ike, ịdị n'otu na nghọta iji merie ndị ọzọ n'ezie na-enweghị agha mkpụrụ nke agha ka a ga-egbute na agha n'ọdịnihu. Ndị na-emeri emeri bụ́ ndị na-achị onwe ha ga-ama na ka ha nwee ike ibu agha, ọdịmma nke ha bụkwa maka ọdịmma na ọdịmma nke ndị ha na-emeri. Eziokwu a enweghị ike ịhụ ndị ịkpọasị na oke ọdịmma onwe ha kpuo ìsì.

Ụwa adịghị mkpa ka e mee ka ọ dị nchebe maka ọchịchị onye kwuo uche ya. Ọ bụ "anyị, ndị mmadụ" ka ekwesịrị ịmebe nchekwa maka ọchịchị onye kwuo uche ya, na maka ụwa, tupu anyị na ụwa enwee ike ọchịchị onye kwuo uche ya. Anyị enweghị ike ịmalite inwe ezi ọchịchị onye kwuo uche ya ruo mgbe onye ọ bụla n'ime "ndị mmadụ," malitere ọchịchị onwe ya n'ụlọ ya na onwe ya. Na ebe a ga-amalite iwulite ọchịchị onye kwuo uche ya bụ ebe a n'ụlọ na United States. United States of America bụ ala akara aka ahọpụtara nke ndị mmadụ ga-egosipụta na enwere ike ịdị na anyị ga-enwe ezi ọchịchị onye kwuo uche ya—ọchịchị onwe ya.

Nwebisiinka 1980 site na The Word Foundation, Inc.