Okwu Foundation
Kekọrịta peeji a



THE

AKWỤKWỌ

Vol. 19 JUNE 1914 Ee. 3

Nwebiisinka 1914 nke HW PERCIVAL

Egwu

(Aka ga n'ihu)
Ghosts nke Ndi Mmadu Nwụrụ Anwụ

Ọ BỤ ezie na uche na-anọgide na ọchịchọ mgbe a nwụsịrị, ọ na-ejikọta, na-ejikọta ma na-ejikọta ọtụtụ ọchịchọ ọnụ n'otu oke. A na-ejide uche site n'ọchịchọ mgbe a nwụsịrị naanị ma ọ bụrụhaala na uche enweghị ike ịmata ọdịiche dị na ọchịchọ. Mgbe ọ jụrụ ịmata onwe ya ma kewaa onwe ya na ọchịchọ, uche na-ahapụ ọchịchọ. Ọ bụrụ na aru anụ ahụ kwesịrị ịbụ naanị, mana ọ bụghị nke nwụrụ anwụ n'ezie, ọchịchọ na-achị achị nwere ike jikọta oke ọchịchọ ahụ site n'ime mmụọ nke anụ ahụ n'ahụ ya. Mgbe ahụ anụ ahụ nwụrụ anwụ ma uche hapụrụ ọchịchọ, oke ọchịchọ enweghị ụdị nhazi ma ọ bụ ọgụgụ isi iji duzie ya. Ya mere ọ ga-ekewarịrị, na ụdị nke ọtụtụ ọchịchọ ndị e nwetara n'oge ndụ anụ ahụ na-ekewapụ onwe ha.

Ọchịchọ na-achọ mmetụta, mana enweghị ike inye ya n'onwe ya. The writhing ọchịchọ uka agụụ nke sensashion, ma ịbụ onye na-eri anụ ahụ na agbahapụ site n'uche, ya ezi uche na-eche naanị agụụ nke ya. N'ịtụgharị ọtụtụ agụụ ya n'onwe ya maka afọ ojuju na ịchọtaghị nke ọ bụla, ọchịchọ ahụ na-agbaji. Site na oke ọchịchọ, a na-etolite ihe dị na Sanskrit a maara dị ka kama rupa, ụdị ọchịchọ. Nke a abụghị nanị, ma isi ọchịchọ nke ndụ dị nnọọ ndụ. Ọ bụghị naanị ụdị ọchịchọ, mana ọtụtụ ụdị ọchịchọ. Ha na-etolite site na oke ọchịchọ, na ọchịchọ na-agafe n'ụdị na-egosipụta ma ọ bụ na-egosi ọdịdị nke ha.

Enwere isi mgbọrọgwụ atọ nke ọchịchọ na ndị dị ndụ, nke na-ebute ọtụtụ ọchịchọ mmụọ nke ndị nwụrụ anwụ. Atọ bụ, mmekọahụ, anyaukwu, na obi ọjọọ; nke kachasị bụ mmekọahụ. Ọchịchọ mmụọ nke ndị nwụrụ anwụ bụ ọkachamara n'ụzọ bụ́ isi mgbe ha nwụsịrị nke ihe dị n'ime mmadụ dị ndụ bụ mmekọahụ, anyaukwu, na obi ọjọọ. Atọ nọkọtara ọnụ na mmụọ ọchịchọ, ma abụọ nwere ike na-achị ibe ya ka ọ ghara ịpụta ìhè dịka ha abụọ. Nke kachasị ike n'ime atọ ahụ bụ nke pụtara ìhè.

Anyaukwu na obi ọjọọ ga-achịkwa mmekọahụ n'ọchịchọ anụ ọhịa wolf, mana anyaukwu ga-apụta karịa obi ọjọọ. Mmekọahụ na obi ọjọọ ga-apụta ìhè karịa anyaukwu na mmụọ agụụ ehi, mana mmụọ agụụ ehi ga-egosi mmekọahụ karịa obi ọjọọ. Mmekọahụ nwere ike ịbụ n'okpuru anyaukwu na obi ọjọọ, ma ọ bụ anyaukwu n'okpuru mmekọahụ na obi ọjọọ na agụụ nwamba mmụọ, mana obi ọjọọ ga-apụta ìhè. Ụdị nke atọ kachasị pụta ìhè bụ mmụọ agụụ hog.

N'ụdị anụmanụ ndị a, àgwà ndị kachasị pụta ìhè. N'ụdị anụmanụ ụfọdụ, àgwà kachasị ike bụ nke kacha pụta ìhè; ụdị anụmanụ dị otú ahụ bụ mmụọ ọchịchọ octopus. Anyaukwu na obi ọjọọ na-apụtakarị ìhè, ma mmekọahụ na-achịkwa ọchịchọ ndị ọzọ niile na mmụọ agụụ octopus. Agwọ nwere ike ọ gaghị egosipụta nke ọ bụla n'ime ọchịchọ atọ ndị bụ isi, ma mmụọ agụụ agwọ bụ ọpụrụiche nke inwe mmekọahụ.

Mgbe oke ochicho eruola ogbo nke ikewa, otu ma obu otutu mmuo ochicho na-etolite site na oke ochicho. Ihe fọdụrụ nke uka anaghị etolite ghọọ mmụọ ọchịchọ, kama ọ na-agbaji n'ọtụtụ akụkụ, nke ọ bụla na-abanye n'ime ma na-eme ka anụ ahụ dị iche iche na-enye ume. Kedu ka oke ọchịchọ si abanye n'ime anụmanụ anụ ahụ bụ isiokwu maka isiokwu pụrụ iche na a gaghị emeso ya n'okpuru mmụọ ọchịchọ.

Ọbụghị nke ọ bụla n'ime ọtụtụ ọchịchọ nke megoro n'anụ ahụ nke mmadụ nwere ike bụrụ mmụọ agụụ mgbe ọ nwụsịrị. Ọchịchọ mmụọ nke ndị nwụrụ anwụ na-amalite site na mgbọrọgwụ nke ọchịchọ nke a kpọrọ aha, mmekọahụ, anyaukwu, obi ọjọọ. Akụkụ ọchịchọ ahụ nke na-aghọ mmụọ ọchịchọ na-ewere ụdị anụmanụ nke na-egosipụta n'ezie ọdịdị ya. Ụdị ndị a na-abụkarị anụmanụ ndị na-eri anụ. Ọchịchọ mmụọ nke onwe ha enweghị ike iwere ụdị anụmanụ nke dị timorous ma ọ bụ na-adịghị emerụ ahụ. Mmụọ ọchịchọ nwere ike site n'enyemaka nke uche were ọdịdị anụmanụ na-adịghị njọ ma ọ bụ ihere, mana nke ahụ abụghị mmụọ ọchịchọ siri ike.

N’ezie, mmụọ agụụ nke ndị nwụrụ anwụ abụghị anụ ahụ́ n’ụzọ ọ bụla. Apụghị ịhụ ha site n'ọhụụ anụ ahụ, ọ bụ ezie na a pụrụ ịhụ ha na nrọ. Ọ bụrụ na mmụọ mmụọ nwere ike ịhọrọ, ha agaghị apụta n'ụdị ha na-eme. Ha ga-eme ma ọ bụrụ na ha nwere ike, mee ụdị nke na-agaghị ebute egwu ma ọ bụ enweghị ntụkwasị obi. Mana iwu na-amanye mmụọ ka ọ were ụdị na-egosi ọdịdị ya.

Mgbe a hụrụ mmụọ ọchịchọ, ọ gaghị enwekarị nkọwapụta nke ọma nke anụ ahụ. Ọchịchọ siri ike nke ukwuu ga-abụ ọdịdị nke mmụọ ọchịchọ ahụ. Ma n'agbanyeghị na ọchịchọ siri ike, ọdịdị nke mmụọ ọchịchọ nke onye nwụrụ anwụ ga-abụ ihe na-adịghị agbanwe agbanwe ma gbanwee. Site squirming ọchịchọ uka ga-apụta a udi nwere eleghị anya mmadụ semblance, ma na-agbanwe n'ime udi nke wolf, red nke anya na panting ire na agụụ na-agụ ezé. Ọchịchọ anụ ọhịa wolf tupu ọnwụ ga-aghọ mmụọ agụụ anụ ọhịa mgbe ọ nwụsịrị. Anụ ọhịa wolf ọchịchọ mmụọ nke ndị nwụrụ anwụ ga-abụ nnukwu ma ọ bụ obere, ike ma ọ bụ adịghị ike, obi ike ma ọ bụ slinking. N'otu aka ahụ, mmụọ ọchịchọ nke ọzọ ga-esi na oke ọchịchọ ahụ pụta, ọ bụrụ na e nwere ndị ọzọ, ihe fọdụrụnụ ga-apụkwa n'anya.

Iji gaa n'ihu ịdị adị ha, mmụọ nke ndị nwụrụ anwụ ga-erirịrị ma ọ bụ site n'ọchịchọ nke ndị dị ndụ. Ọ bụrụ na ndị dị ndụ azụghị agụụ mmụọ nke ndị nwụrụ anwụ, mmụọ ọchịchọ ndị a agaghị adị ogologo ndụ. Ma ha na-adị ogologo ndụ.

N'ihe banyere nwoke nke ụwa, ya na ihe a na-akpọ ezi uche na echiche nke eziokwu, bụ onye nwere obi ike na ihe dị ka ọ na-ahụ ma na-aghọta ha, ọ nwere ike iyi ihe ezi uche na-adịghị na e kwesịrị ịdị. ụdị ihe e kere eke na-achọ mmụọ nke ndị nwụrụ anwụ, na ka ha na-eri nri na ndị dị ndụ. Ma ọchịchọ mmụọ nke ndị nwụrụ anwụ dị, ma ndị dị ndụ na-eri nri ma na-enye ha nri. Ọjụjụ ikwere ma ọ bụ ghọta eziokwu nke mmadụ na-amaghị, anaghị atụfu eziokwu ahụ. Ọ bụrụ na ụfọdụ n’ime ndị a aghọta ihe bụ́ eziokwu banyere mmụọ ọchịchọ nke ndị nwụrụ anwụ na ụzọ ha si ebi ndụ mgbe ha nwụsịrị, ha ga-akwụsị inye ndị mmụọ ozi ndị a nri ma jụ ịnabata ha. Ma ụfọdụ ndị nwere ike na-atụrụ ndụ ma na-azụ ihe e kere eke n'agbanyeghị na ha maara na ha dị.

Onye na-eribiga nri ókè nke na-eme chi ya nri, ọ maghị na ọ na-agbagbu onwe ya ma na-azụ mmụọ agụụ anụ ọhịa, ma eleghị anya ọ ga-echebaghị ya. Onye anyaukwu nke na-achụ nta ma na-achụso ọchịchọ na adịghị ike nke mmadụ na onye na-azụ ahịa n'ahụ ha na ụbụrụ ha na ụlọ ha iji mee ka anyaukwu ya na-enweghị afọ ojuju, na-ekwe ka agụụ anụ ọhịa wolf nke ndị nwụrụ anwụ na-agụ agụụ ma na-eri nri site na ya. Agụ ma ọ bụ nwamba na-eji nwayọọ na-akpagharị gburugburu ma ọ bụ onye obi ọjọọ na-enwe mmasị na ya, na-adị njikere mgbe niile ịta okwu mkparị wee tie ihe ọjọọ. Onye nwere oke agụụ mmekọahụ nke na-eme ka ọchịchọ ya nwee onwe ya na-ekwe ka anụ ọhịa ndị dị otú ahụ dị ka anụ ọhịa boar ma ọ bụ ehi ma ọ bụ ebule ọchịchọ mmụọ nke ụfọdụ ndị nwụrụ anwụ ka ọ dịgide ndụ site na ya; na nwanyị nke yiri ọdịdị ya na-ahapụ mkpụrụ osisi ma ọ bụ octopus ọchịchọ mmụọ nke ndị nwụrụ anwụ ibi ndụ site n'ahụ ya. Ma e nwere ihe ndị na-akpali agụụ mmekọahụ nke na-amụba na ndị na-azụ ọchịchọ ha na ọchịchọ mmụọ ha.

(Ka ga-aga n'ihu)